Baratas y escasas: las lozas decoradas con esponja en Rosario, argentina (1870-1900)

Autores/as

  • Gustavo Fernetti Centro Estudios en Arqueología Histórica, Facultad de Humanidades y Artes, Universidad Nacional de Rosario

DOI:

https://doi.org/10.35305/tpahl.v17i1.205

Palabras clave:

Arqueología urbana, Loza, Rosario

Resumen

La decoración en las cerámicas industriales domésticas durante el siglo XIX fue muy variada y respondió a un sistema de producción, distribución y consumo.

Rosario, como ciudad emergente, con la introducción del capitalismo en 1870 en Argentina, no pudo permanecer ajena a ese sistema y el registro arqueológico puede reflejar, indirectamente, ese contexto general, pero articulado al local.

Un grupo de lozas –las decoradas con esponja o sponged- a pesar de su aparente insignificancia cuantitativa muestra cómo los productos industriales europeos llegaron a una ciudad que en ese momento, estaba en proceso de cambio tanto económico como social.

Las transformaciones mundiales y locales del mercado pueden leerse en ese reducido conjunto arqueológico, que pertenece a las tres últimas décadas del siglo XIX. El objetivo del presente trabajo es mostrar esos procesos socioeconómicos a través de estos fragmentos recuperados de los basurales rosarinos.

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.

Biografía del autor/a

Gustavo Fernetti, Centro Estudios en Arqueología Histórica, Facultad de Humanidades y Artes, Universidad Nacional de Rosario

Arqueólogo, arquitecto, museólogo

Citas

Andrade Lima, T. (1995). Pratos e mais pratos: loucas domésticas, divisioes culturais e limites osciais no Río do Janeiro, século XIX. Anais do Museo Paulista 3, 129-191.

Boa, V. N. S. (2012). Clyde Pottery Wares in the McLean Museum Collection.Recuperado de: https://www.inverclyde.gov.uk/assets/attach/7460/Clyde-Pottery-Wares-in-the-McLean-Museum.pdf. Últimoacceso: 11 dediciembre de 2021.

Boness´Pottery. The Industry of e pottery of Borrowstounness. (2009): Mary Finlay. Recuperado de: http://bonesspottery.co.uk/fim.html. Último acceso: 14 de marzo de 2022.

Brooks, A.; Urbina, S.; Adán, L.; Carabias, D. Sepíulveda, V. Chiavazza, H. y Zorrilla, V. (2019). The Nineteenth-Century British Ceramics Trade to Southwestern South America: An Initial Characterization of the Archaeological Evidence from Chile. En: C. E. Orser Jr. (ed.). Archaeologies of the British in Latin America Contributions To Global Historical Archaeology. Springer International Publishing. 55-71.

Campbell, H. (1982). Spongeware.Historical Review 1982-1983. Coburg, Ontario, Canada: Cobourg and District Historical Society. 37-39.

Campbell-Green, T. (2011). The Rough Guide to Pottery Pt.2 – Spongeware. The Glossop Cabinet of Curiosities. Recuperado de: https://glossopcuriosities.wordpress.com/2022/02/11/the-rough-guide-to-pottery-pt-2-spongeware/. Ultimo acceso: 3 de noviembre de 2021.

Cruickshank, G. (1985). Scottish pottery. Princes Risborough, ReinoUnido: Shire Books.

Diagnostic Artifacts in Maryland. (2012). Sponged decorated wares. Maryland, EEUU: JPPMRecuperado de: https://apps.jefpat.maryland.gov/diagnostic/Post-Colonial%20Ceramics/SpongedWares/index-spongedwares.html. Último acceso: 22 de febrero de 2022.

Dietz, U. G. (1980). A New Look at the Spatterware at Winterthur. Winterthur, Delaware, EEUU: Winterthur Museum.

Dócola, S. (2017). De una aldea sin límites al proyecto de delineación paradefinir una ciudad capital: Rosario 1852-1873. Analesdel IAA. 47 (2), 161-173.

Earls, Amy (2004). A Selection of Cut Sponge Designs, Part 1. Victorian Ceramics Group Newsletter 5 (1). 21-23.

Fernetti, G. (2020). Las lozas decoradas del sitio “La Basurita” como indicadoras de cambio socioeconómico. Rosario, Argentina (1873-1920). Urbania. Revista Latinoamericana de Arqueología e Historia de las Ciudades, 9. 63-92.

Fernetti, G.(2022a). Los platos “Patrón Trigo” (WheatPattern) en Rosario, Argentina (1880-1960) en la evolución socioeconómica de la ciudad. Revista De Arqueología Histórica Argentina Y Latinoamericana 15(1), 8–31.

Fernetti, G. (2022b). Muchas flores, pocos colores. La técnica de decoración por trasferencia en lozas arqueológicas de Rosario, Argentina (1870-1920). Teoría y Práctica De La Arqueología Histórica Latinoamericana 16(1). 93–118.

Fleming, J. (1923). Scottish Pottery. Glascow: Maclehose, Jackson & Co.

Hamer, F. y Hamer, J. A (2004). The Potter's Dictionary of Materials and Techniques. Londres: A & C Black.

Henríquez Ursúa, M., Reyes Álvarez, V., Popovic Silva, V. y Alamos Cardemil, I. (2013). Cerámicas y vidrios. Colección Museo Regional de Rancagua. Andros Impresores.

Hidalgo Gutiérrez, J. (2020) Lozas para el Nuevo Mundo. La presencia de loza fina en el puerto de Campeche (1850-1900). Tesis de grado. Programa de maestría y doctorado en Estudios Mesoamericanos. Facultad de Filosofía y Letras. Instituto de Investigaciones Filológicas. México: Universidad Nacional Autónoma de México.

Hunter, R. (2006). Surfaces of Illusion: Mocha and Spatterwares. En Jane Katcher, David A. Schorsch and Ruth Wolfe (eds.) Expressions of Innocence and Eloquence; Selections from the Jane Katcher Collection of Americana. . 207-229.New haven: Yale University Press

Jarret., C.; Cross, M. y Robertson, A. (2016). Archaeological evidence for the exported wares of the caledonian pottery, Rutherglen, and its role in Glasgow´s ceramic international trade and industry. En: Brooks, A. The Importance of British Material Culture to Historical Archaeologies of the Nineteenth Century. Nebraska, EE.UU.: University of Nebraska Press.

Kelly, H. (1993). Scottish Sponge-printed Pottery: Traditional Patterns, Their Manufacturers and History.Glascow: The Lomondside Press.

Kelly, H. (1994). The Beginning of the Pottery Industry in Greenock. Scottish Industrial History 17. 57-75.

Kelly, H. (2007). Scottish Ceramics. Atglen, EEUU: Schiffer Publishing Ltd

Kelly, H; Kowalsky, A. y Kowalsky, D. (1993). Spongeware: 1835-1935, Makers, Marks, and Patterns. Atglen, EEUU: Schiffer Publishing Ltd

Ketchum, W. (1983). American country pottery. Yellowware and spongeware.Random House USA Inc.

Klose, J. y Malan, A. (2014). An introduction to the identification of ceramics excavated from 18th and 19th century archaeological sites. El Cabo, Sudáfrica: Historical ArchaeologyResearch Group, Universidad de Ciudad del Cabo (UCT).

Langeweg, S. (2004) De techniek van hetversieren: hetdecoreren van aardewerkbijRegout/Sphinx en Société Céramique in Maastricht. Studiesover de sociaal-economischegeschiedenis van Limburg/Jaarboek van hetSociaalHistorischCentrumvoorLimburg XLIX. 97-133.

Lawrence, S. (2003). Exporting culture. Archaeology and the nineteenth century British Empire. En: Historical Archaeology 37(1). 20-33

Liebeknecht, W. B. (2001). Joseph Mayer’s Arsenal Pottery Dump Part 3: Cut Sponge Decorated Ironstone China. Trenton Potteries; Newsletter of the Potteries of Trenton Society 2 (3-4). 1-4.

McCollen, H. (2001). Spongeware and Spatterware. Atglen, EEUU: Schiffer Publishing Ltd.

Majewski, T. y O’Brien, M. (1987). The Use and Misuse of Nineteenth-Century English and American Ceramics in Archaeological Analysis. En Michael B. Schiffer (ed.) Advances in Archaeological Method and Theory 11. Nueva York: Serial Publication Series. Academic Press. 97-207.

Miller, G. (1980). Classification and Economic Scaling of 19th Century Ceramics. Historical Archaeology. 14. 1-40.

Miller, G. y Earls, A. (2008). War and Pots: The Impact of Economics and Politics on Ceramic Consumption Patterns. En R. Hunter (Ed). Ceramics in America.https://www.chipstone.org/article.php/413/Ceramics-in-America-2008/War-and-Pots:-The-Impact-of-Economics-and-Politics-on-Ceramic-Consumption-Patterns. Últimoacceso: 22 de febrero de 2022.

Otte, J. (2019). The trade in European earthenware with the Dutch East Indies 1820-1940. En: VormenuitVuur 241. 2-19.

Prieto, A. (2017). Rosario: la pregunta por la belleza. En Entresiglos: el impulso cosmopolita en Rosario. 1a ed. Ilustrada. Rosario, Argentina: Ediciones Castagnino/Macro. Museo Municipal de Bellas Artes J. B. Castagnino. 17-34.

Robacker, E. F. y Robacker A. F. (1978). Spatterware and Sponge; Hardy Perennials of Ceramics. A. S. Cranbury. New Jersey, EEUU: Barnes and Company, Ed.

Sandling, T. (2018). London in Fragments: A Mudlark's Treasures. Londres: Frances Lincoln Ed.

Sandy, J. y Stevens, N. (2021). Thames Mudlarking: Searching for London's Lost Treasures.Londres: Bloomsbury Publishing.

Schávelzon, D. (2001). Catálogo de lozas históricas de Buenos Aires (siglos XVI - XX). Con notas sobre la región del Río de la Plata. Facultad de Arquitectura, Diseño y Urbanismo. Buenos Aires: UBA

Schvarzer, J. (1996)- La industria que supimos conseguir. Una historia político-social de la industria argentina. Planeta. ColecciónHistoria Argentina.

Stelle, L. J. (2001). An archaeological guide to historic artifacts of the upper Sangamon Basin, Central Illinois, USA. Illinois: Center For Social Research, Parkland College. Recuperado de:

https://virtual.parkland.edu/lstelle1/len/center_for_social_research/english_registry_marks/ARCH%20GUIDE_ENGLISH%20REGISTRY%20MARKS.html. Último acceso: 11 de marzo de 2022

Sussman, L. (1985). TheWheatpattern. An Illustrated Survey. Studies in Archaeology Architecture and History. Ottawa: National Historic Parks and Sites Branch Parks Canada Environment.

Volpe, S. y Fernetti, G. (2018). El Baño de Mandinga (Rosario, Santa Fe, Argentina, 1910): Arqueología de una tierra de nadie. Revista De la Escuela de Antropología XXIV. 1–18.

Volpe, S. y Fernetti, G. (2019). Prospección de basurales históricos de la ciudad de Rosario. Teoría y Práctica De La Arqueología Histórica Latinoamericana 9(1). 19–35.

Descargas

Publicado

2023-10-27

Cómo citar

Fernetti, G. (2023). Baratas y escasas: las lozas decoradas con esponja en Rosario, argentina (1870-1900). Teoría Y Práctica De La Arqueología Histórica Latinoamericana, 17(1), 73–98. https://doi.org/10.35305/tpahl.v17i1.205

Artículos más leídos del mismo autor/a